Trên thị trường TP. Đà Nẵng, cũng như nhiều địa phương khác trong cả nước, người tiêu dùng ngày càng quan tâm nhiều hơn đến vấn đề an toàn vệ sinh thực phẩm (ATVSTP). Thấu hiểu điều đó, Đà Nẵng là một trong những địa phương đầu tiên trong cả nước đã xây dựng và phát triển dự án “Mô hình chợ thí điểm đảm bảo ATVSTP”.
Chợ Hàn – chợ đạt chuẩn ATVSTP
Căn cứ để lựa chọn đưa và xây dựng chợ ATVSTP, là chợ phải nằm trong quy hoạch, đang hoạt động hiệu quả, tiểu thương kinh doanh hàng thực phẩm tại chợ có giấy phép kinh doanh, xác định được nguồn cung thực phẩm chủ yếu đang mua bán thuộc phạm vi quầy sạp của mình. Hàng hóa phải được niêm yết giá và bán theo giá niêm yết…
Chợ Hàn là chợ đầu tiên trên địa bàn thành phố được công nhận chợ đạt chuẩn ATVSTP. Từ đây, mô hình này đã nhanh chóng được nhân rộng ra nhiều chợ truyền thống khác ở địa phương. Theo đại diện Sở Công thương TP. Đà Nẵng, mô hình chợ ATVSTP đã nhanh chóng được nhân rộng trên địa bàn thành phố và được chính quyền các quận, huyện quan tâm, chú trọng xây dựng.
Đa số các chợ được địa phương ưu tiên bố trí quỹ đất, nguồn vốn để cơi nới, sửa chữa cơ sở vật chất khang trang, bảo đảm vệ sinh và an toàn. Trong đó, có thể kể đến các chợ như, chợ Hàn, chợ Cồn, chợ Bắc Mỹ An, chợ Đống Đa hay chợ Mới Hòa Thuận…
Nếu như ở những chợ khác, chưa được công nhận là chợ ATVSTP, khu hàng rau củ quả có thể được bố trí ngay sát khu hàng thịt. Đồ đã nấu chín cũng có thể bố trí bán ngay gần khu đồ tươi sống. Hàng thực phẩm để chung với hàng hóa có hóa chất như nước tẩy rửa, xà phòng. Thậm chí, có nhiều tiểu thương còn sơ chế thực phẩm ngay trên nền chợ… Những thói quen này rất nguy hại đến sức khỏe người tiêu dùng, dễ lây lan các mầm bệnh.
Tuy nhiên, tại những chợ được xây dựng theo mô hình ATVSTP trên địa bàn TP. Đà Nẵng đã có nhiều thay đổi. Hầu hết các chợ đều được xây dựng, tu sửa khang trang. Không gian chợ từ các quầy thực phẩm khô đến những mặt hàng tươi sống như hàng cá, thủy hải sản… đều được vệ sinh sạch sẽ. Các gian hàng được thiết kế, bố trí phù hợp giữa thực phẩm tươi sống và thực phẩm chín. Hệ thống các ki ốt được bố trí sắp xếp hợp lý, tránh tình trạng ô nhiễm môi trường, phát sinh các loại vi khuẩn…
Đặc biệt, tại các chợ này ý thức của các tiểu thương cũng có nhiều thay đổi. Trong đó, có việc kinh doanh những sản phẩm có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Theo đó, nguồn hàng thực phẩm được các hộ kinh doanh cam kết có xuất xứ rõ ràng, không bán hàng ôi thiu, hư hỏng, độc hại.
Các quầy hàng đều có bảng hiệu ghi rõ thông tin hộ tiểu thương, để tạo sự yên tâm cho người tiêu dùng. Các hộ tiểu thương được ban quản lý chợ tổ chức tập huấn, xác nhận kiến thức về an toàn thực phẩm, được cấp giấy chứng nhận, bản cam kết đảm bảo an toàn thực phẩm và khám sức khỏe định kỳ. Bên cạnh, cơ quan chức năng cũng tăng cường công tác kiểm tra giám sát, bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm…
Bà Trần Thị Lan, trú tại quận Sơn Trà cho biết, rất yên tâm khi mua hàng tại các chợ đã được công nhận ATVSTP. Càng yên tâm hơn khi, tại một số chợ còn được trang bị bộ test nhanh để kiểm tra, phát hiện một số tiêu chí của thực phẩm, đặc biệt là các mặt hàng tươi sống
Cần nhân rộng mô hình
Trên địa bàn TP. Đà Nẵng hiện nay có 70 chợ truyền thống, với hơn 7,6 nghìn hộ chế biến, kinh doanh thực phẩm trong các chợ. Các chợ này cung cấp khoảng 70% lượng thực phẩm cho người tiêu dùng trên địa bàn. Ngoài ra, còn tham gia cung ứng phân phối cho một số địa phương lân cận như Quảng Nam. Đặt trong bối cảnh, chạy theo lợi nhuận kinh doanh hàng giả, hàng nhái, hàng kém chất lượng hay thực phẩm “bẩn” đang tràn lan như hiện nay, thì mô hình chợ ATVSTP cần phải được nhân rộng hơn trong thời gian đến.
Có thể khẳng định, mô hình chợ ATVSTP góp phần làm thay đổi nhận thức về ATVSTP của tiểu thương lẫn người tiêu dùng. Tuy nhiên, trên thực tế việc triển khai xây dựng chợ ATVSTP ở TP. Đà Nẵng cũng như những địa phương khác vẫn còn một số khó khăn. Bởi, hầu hết các chợ truyền thống đã tồn tại lâu đời, dẫn đến tình trạng xuống cấp. Một số chợ được xây dựng có diện tích nhỏ, không đủ mặt bằng để bố trí hết các công năng, không đáp ứng hết được nhu cầu kinh doanh của các tiểu thương.
Bên cạnh, các lực lượng chức năng hiện nay còn gặp khó khăn trong việc kiểm tra, ngăn chặn các nguồn thực phẩm, đặc biệt là các mặt hàng tươi sống cung cấp vào các chợ. Trong khi, một số bộ phận các tiểu thương vẫn còn chạy theo lợi nhuận, lén lút kinh doanh các sản phẩm không đạt chất lượng yêu cầu.
Ngoài ra, vấn đề kinh phí để xây dựng mô hình chợ ATVSTP đối với các địa phương vẫn còn những hạn chế… Những khó khăn trên đã cản trở việc xây dựng chợ ATVSTP ở nhiều địa phương, không riêng tại TP. Đà Nẵng mà còn ở nhiều nơi khác trong cả nước.
Bởi vậy, theo nhiều người các cơ quan chức năng cần sớm ban hành Tiêu chuẩn chợ Việt Nam để các địa phương có cơ sở hướng dẫn xây dựng chợ theo đúng tiêu chuẩn. Các cơ quan chức năng cũng cần tăng cường giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật về hàng cấm, hàng lậu, hàng giả, gian lận thương mại, hàng không đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm tại các chợ.
Ngoài ra, để hoàn thành các tiêu chí chợ đảm bảo ATVSTP thì sự tham gia, vào cuộc của các “thượng đế” là rất quan trọng. Bởi vậy, cơ quan chức năng cũng cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân về ATVSTP.
Từ đó, góp phần từ bỏ thói quen mua bán mất vệ sinh, không an toàn về thực phẩm, gần nơi ô nhiễm… từng bước triệt tiêu dần các hộ kinh doanh thực phẩm không rõ nguồn gốc. Phát triển các chợ theo mô hình ATVSTP, cũng là xu hướng tất yếu để các chợ truyền thống có thể tồn tại và đủ sức cạnh tranh với các siêu thị, trung tâm thương mại ngày càng mọc lên nhiều như hiện nay.
Bài và ảnh Nghi Lộc
